İster yeni başlayan, ister uzun zamandır bir yogi olun, dharma’yı kharma’dan veya bhakti’den shakti’den ayırmak önemlidir.

GEORG FEUERSTEIN GÜNCELLEME 2017 ORIJINAL 2007

Yazarın izniyle alınmıştır: Traditionalyogastudies.com. Telif Hakkı 1999 Georg Feuerstein

Abhyasa: uygulama; bknz vairagya

Acarya (İngilizcede Acharya olarak kullanılabiliyor): hoca, eğitmen; bknz guru

Advaita (ikili olmayan): özellikle Upanişadlarda bulunan tek bir gerçekliğin (Atman, Brahman) olduğu gerçeği ve öğretimi; ayrıca bknz Vedanta

Ahamkara (ben yapıcı): aşılması gereken bireyselleştirme ilkesi veya ego; bknz Asmita; ayrıca bknz buda, manas

Ahimsa (zararsız): en önemli ahlaki disiplin

Akasha (eter,boşluk): fiziksel evrenin oluştuğu beş maddi unsurdan ilki; aynı zamanda ‘iç’ alanı yani bilinç alanını temsil eder (cid-akasha)

Amrita (ölümsüz,ölümsüzlük): ölümsüz Ruh’un bir ataması (Atman, Purusha); ayrıca aktive edildiğinde ve vücudu ‘ilahi bir beden’e (divya-deha) dönüştüren başın tepesindeki psikoenerjetik merkezden sızan ölümsüzlük nektarı; bknz sahasrara çakra

Ananda (mutluluk): nihai gerçekliğin temel bir niteliği olan mutlak sevinç durumu (tattva)

Anga (uzuv): asana, dharana, dhyana, niyama, pranayama, pratyahara, samadhi, yama; ayrıca vücut (deha,sharira) gibi yogik yolun temel kategorisi

Arjuna (beyaz): Mahabharata’da tasvir edilen büyük savaşta savaşan beş Pandava prensinden biri, öğretileri Bhagavad Gita’da bulunabilen Tanrı-adam Krishna’nın öğrencisi

Asana (oturma): fiziksel bir duruş (ayrıca bknz anga,mudra); Patanjali’nin sekiz katlı yolunun üçüncü basamağı (anga) (astha-anga-yoga); başlangıçta bu sadece meditasyon duruşu anlamına geliyordu ancak daha sonra hatha yogada yogik yolun bu yönü büyük ölçüde geliştirildi

Ashrama (çaba sarf edilen): inziva yeri; ayrıca brahmacharya, aile reisi, orman sakinleri ve tam bırakan gibi yaşam evresi

Ashta-anga-yoga, ashtanga-yoga (sekiz kollu birlik): Patanjali’nin sekiz katmanlı yoga, ahlaki disiplin (yama), kendine hakim (niyama), duruş (asana), nefes kontrolü (pranayama), duyusal engelleme (pratyahara), konsantrasyon (dharana), meditasyon (dhyana) ve esrimeden oluşur (samadhi), kurtuluşa giden yol (kaivalya)

Asmita (bensi): Patanjali’nin sekiz kollu yoga kavramı, neredeyse ahamkara ile eşanlamlıdır

Atman (öz): ebedi ve süper bilinçli aşkın Benlik veya Ruh; gerçek doğamız veya kimliğimiz; bazen bireysel benlik olarak atman ile aşkın Benlik olarak parama-atman arasında bir ayrım yapılır; ayrıca bknz purusha; bknz brahman

Avadhuta (‘herşeyi’ döken): genellikle alışılmadık davranışlarda bulunan radikal bir bırakan (samnyasin) türü

Avidya (cehalet): acı çekmenin temel nedeni (dukha); ajnana olarak da adlandırılır; bknz vidya

Ayurveda, Ayur-veda (yaşam bilimi): Hindistan’ın geleneksel tıp sistemlerinden biri, Güney Hindistan’ın Siddha tıbbının oluşumu

Bandha (bağ, esaret): insanların tipik olarak bilgelikten kaynaklanan içsel özgürlükten ziyade karmik alışkanlık tarafından yönetilen bir yaşam sürmelerine neden olan cehalet (avidya) ile bağlı olması (vidya, jnana)

Bhagavad Gita (Tanrı’nın Şarkısı): Mahabharata’da gömülü bulunan kitap ve karma yoga (kendi kendini aşan eylemin yolu), samkhya yoga (varoluş ilkelerini doğru bir şekilde anlama yolu) ve bhakti yoga ( özveri), Tanrı adam Krishna tarafından 3.500 yıl veya daha önce savaş alanında Prens Arjuna’ya verilen öğütler..

Bhagavata-Purana (antik bhagavata geleneği): İlahi Adananlar tarafından Vishnu biçiminde, özellikle Krishna olarak enkarne biçiminde kutsal tutulan hacimli bir onuncu yüzyıl kutsal kitabı; Shrimad-Bhagavata da denir

Bhakta (adanmış): bhakti yoga yapan bir öğrenci

Bhakti (özveri,aşk): bhakta’nın İlahi olana karşı sevgisi veya İlahi Olan’ın bir tezahürü olarak guru; aynı zamanda İlahi Olan’ın adanana karşı sevgisi

Bhakti-Sutra (adanmışlık aforizmaları): Sage Narada tarafından yazılan adanmışlık yoga üzerine afori bir çalışma; aynı başlıktaki başka bir metin Sage Shandilya’ya atfedilmiştir.

Bhakti Yoga (bağlılık yogası): yoga geleneğinin önemli bir dalı, üstün bir Kişi olarak algılanan nihai Gerçeklik ile bağlantı kurmak için duygu kapasitesini kullanır. (uttama-purusha)

Bindu (tohum, nokta): tüm enerjilerin odaklandığı her şeyin yaratıcı gücü; üçüncü gözün göstergesi olarak alna takılan nokta. (tilaka olarak da bilinir)

Bodhi (aydınlanma): uyanmış üstatın durumu veya buda

Bodhisattva (aydınlanmış olmak): Mahayana Budist yogada, merhametle motive olan kişi (karuna), diğer tüm varlıklar uğruna aydınlanmaya kararlıdır.

Brahma (genişleyen): evrenin yaratıcısı, nihai gerçeklikten ortaya çıkan ilk prensip (tattva) (brahman)

Brahmacharya (brahma ve acaryadan, brahmik davranış): ojas  (göz) üreten iffet disipilini

Brahman (genişleyen): nihai Gerçeklik; bknz atman, purusha

Brahmana: geleneksel Hint toplumunun en yüksek sosyal sınıfının bir üyesi olan bir brahmin; ayrıca dört Veda’nın ritüellerini ve mitolojisini açıklayan erken bir ritüel metni; bknz Aranyaka, Upanishad, Veda

Buddha (uyanmış): aydınlanmaya (bodhi) ve dolayısıyla iç özgürlüğe sahip olan kişinin belirlenmesi; MÖ altıncı yüzyılda yaşayan Budizmin kurucusu Gautama’nın onurlu unvanı.

Buddhi (bilinçli, uyanık olan): bilgeliğin merkezi olan yüksek zihin (vidya, jnana); bknz manas

Çakra yada Chakra (tekerlek): kelimenin tam anlamıyla, bir vagonun tekerleği; mecazi olarak, süptil bedenin psiko-enerjik merkezlerinden biri (sukshma-sharira); Budist yogada, bu tür beş merkez bilinirken, Hindu yoga’da genellikle yedi veya daha fazla merkezden bahsedilir: omurganın tabanında mula-adhara-cakra (muladhara-cakra), cinsel organlarda svadhishthana-cakra, manipura-cakra göbekte, kalpte anahata-cakra, boğazda vishuddha-cakra veya vishuddhi-cakra, başın ortasında ajna-cakra ve başın üstünde sahasrara-cakra

Cin-mudra (bilinç mührü): meditasyonda (dhyana) ortak bir el hareketi (mudra), işaret parmağı ve başparmağın uçlarının bir araya getirilmesiyle oluşur, geri kalan parmaklar düz tutulur

Cit (bilinç): süper bilinçli nihai Gerçeklik; bknz atman, brahman

Citta (bilinçli olan): cit’in aksine sıradan bilinç, zihin

Darshana (gören): gerçek ve mecazi anlamda görme; Patanjali’nin yoga-darshana gibi bir felsefe sistemi; bknz drishti

Deva (parlayan): Nihai Gerçeklik veya yüksek meleksel varlık anlamında Shiva, Vishnu veya Krishna gibi bir erkek tanrı

Devi (parlayan kız): Parvati, Lakshmi veya Radha gibi bir kadın tanrı, ya nihai Gerçeklik (kadınsı kutbunda) ya da yüksek meleksel varlık anlamında

Dharana (tutma): konsantrasyon, Patanjali’nin sekiz kollu yoga yolunun altıncı uzvu (anga)

Dharma (taşıyıcı): sayısız anlamları olan terim; genellikle “hukuk”, “yasallık”, “erdem”, “doğruluk”, “norm” anlamında kullanılır.

Dhyana: meditasyon, Patanjali’nin sekiz kollu yogan yolunun yedinci uzvu (anga)

Diksha (başlatma): yoganın gizli yönlerine veya öğretmenlerin belirli bir soyuna giriş eylemi ve koşulu; tüm geleneksel yogalar başlatıcıdır

Drishti (görünüm, görüş): burnun ucunda veya kaşlar arasındaki nokta gibi yoga bakışı; bknz darshana

Duhkha (kötü aks alanı): gerçek doğamızın cehaletinden (yani, Öz veya atman) kaynaklanan acı, yaşamın temel bir gerçeği

Gayatri-mantra: ünlü bir Vedik mantra özellikle güneş doğarken okunur: tat savitur varenyam bhargo devasya dhimahi dhiyo yo nah pracodayat

Gheranda-Samhita ([sage] Gheranda’nın özeti): on yedinci yüzyılda bestelenen klasik hatha yoganın üç ana el kitabından biri; bknz Hatha-Yoga-Pradipika, Shiva-Samhita

Goraksha (inek koruyucu): geleneksel olarak Matsyendra’nın öğrencisi hatha yoganın kurucu ustası olduğu söylenir.

Granthi (düğüm): merkezi yoldaki (sushumna-nadi) üç yaygın tıkanıklıktan herhangi biri, yılan gücünün (kundalini-shakti) tam yükselişini önler; üç düğüm brahma-granthi (ince gövdenin en düşük psikoenerjetik merkezinde), vishnu-granthi (kalpte) ve rudra-granthi (kaş merkezinde) olarak bilinir

Guna (kalite): “erdem” de dahil olmak üzere sayısız anlamı olan bir terim; genellikle doğanın üç birincil “niteliğinden” veya bileşeninden (prakriti) söz eder: tamalar (atalet ilkesi), rajas (dinamik prensip) ve sattva (berraklık ilkesi)

Guru (ağır): manevi bir öğretmen; bknz acarya

Guru-bhakti (öğretmen bağlılığı): bir öğrencinin guruya kendi kendini aşan bağlılığı; ayrıca bknz bhakti

Guru-Gita (Guru’nun şarkısı): guruya övgüde bulunan, genellikle ashramalarda söylenen bir metin

Guru-Yoga (yoga öğretmeni ile ilgili): guruyu bir öğrencinin uygulamasının dayanak noktası haline getiren yoga yaklaşımı; tüm geleneksel yoga formları güçlü bir guru-yoga unsuru içerir

Hamsa (kuğu,kaz): gerçek anlamın dışında, bu terim aynı zamanda beden içinde hareket ederken nefes (prana) anlamına da gelir; nefes tarafından tahrik edilen bireyselleştirilmiş bilinç (jiva); bknz jiva-atman; ayrıca bknz parama-hamsa

Hatha Yoga (güçlü yoga): Goraksha ve diğer ustalar tarafından geliştirilen yoganın önemli bir dalı 1000 C.E. ve dönüştürücü yolun fiziksel yönlerini vurgulayarak, özellikle duruşlar (asana) ve temizleme teknikleri (shodhana), aynı zamanda nefes kontrolü (pranayama)

Hatha-Yoga-Pradipika (hatha yogada ışık): 14. yüzyılda Svatmarama Yogendra tarafından yazılan hatha yoga üzerine üç klasik el kitabından biri

Hiranyagarbha (altın mikrop): yoganın efsanevi kurucusu; sonsuz Gerçeklik’ten ortaya çıkan ilk kozmolojik prensip (tattva); Brahma olarak da adlandırılır

Ida-nadi (soluk boru): parasempatik sinir sistemi ile ilişkili merkezi kanalın (sushumna nadi) sol tarafında yükselen ve aktive edildiğinde zihin üzerinde soğutma veya sakinleştirici bir etkiye sahip olan prana akımı veya ark; bknz pingala-nadi

Ishvara (hükmedici): Allah; Yaradan’a (bknz Brahma) veya Patanjali’nin yoga-darshana’sında özel bir aşkın Benliğe (purusha) atıfta bulunur

Ishvara-pranidhana (Tanrı’ya olan bağlılık): Patanjali’nin sekiz kollu yoga’sında kendini sınırlama (niyama) uygulamalarından biri; ayrıca bknz bhakti yoga

Jaina: jinas (“fatihler”) ile ilgili olarak, Jainizm’in kurtarılmış üstatları; Buda Gautama’nın çağdaş bir üyesi olan Vardhamana Mahavira’nın kurduğu ruhani gelenek olan Jainizm’in bir üyesi.

Japa (fısıldama): mantraların okunuşu.

Jiva-atman,jivatman (bireysel benlik): nihai Benliğin (parama- atman) aksine bireyselleştirilmiş bilinç.

Jivan-mukta (hayatta iken kurtarılmış olan): vücut bulmuş olsa da, kurtuluşa erişen bir usta (moksha)

Jivan-mukti (yaşayan kurtuluş): vücut bulmuşken kurtuluş hali; bknz videha-Mukti

Jnana (bilgi,bilgelik): bağlama bağlı olarak hem dünyevi bilgi ya da dünyayı aşan bilgelik; ayrıca bknz prajna; bknz avidya

Jnana-Yoga (bilgelik yogası): bilgeliğe dayalı kurtuluş yolu ya da Gerçek ile gerçek dışı (ya da kurtuluşun başarısına eşitsiz) olarak tanımlanmış olanın gerçek dışı ve feragat edilmesi arasındaki istikrarlı uygulama yoluyla aşkınsal Benliğin (atman) doğrudan sezgisi

Kaivalya (izolasyon): ashta-anga-yogada açıklandığı gibi şartlı varoluştan mutlak özgürlük durumu; Hindistan’ın gerçekçi olmayan (advaita) geleneklerinde buna genellikle moksha veya mukti denir (cehalet veya avidya püskürmelerinden “serbest bırakma”)

Kali: İlahi Olan’ın şiddetli (çözücü) yönünü somutlaştıran bir Tanrıça

Kali-yuga: şimdi geçerli olduğu söylenen ruhsal ve ahlaki çöküşün karanlık çağı; kali, Tanrıça Kali’ye değil, bir kalıbın kaybedilen atışına atıfta bulunur

Kama (arzu etmek): gerçek mutluluğa (ananda) giden yolu engelleyen şehvetli zevk için iştah; özgürlüğe elverişli olan tek arzu, mumukshutva adı verilen kurtuluşa olan dürtüdür

Kapila (kırmızı olan): Samkhya-Sutra’yı bestelediği söylenen büyük bir bilge, Samkhya geleneğinin yarı efsanevi kurucusu (ancak daha sonraki bir tarih gibi görünüyor)

Karman,karma (aksiyon): ritüel eylemler de dahil olmak üzere her türlü faaliyet; sadece kendi merkezli bir yolla meşgul olduğu sürece bağlayıcı olduğu söylenir; kişinin eylemlerinin “karmik” sonucu; Kader

Karma Yoga (eylem yoga): kendini aşan eylemin özgürleştirici yolu.

Karuna (merhamet): evrensel sempati; Budist yogada bilgeliğin tamamlayıcısı (prajna)

Khecari-mudra (hızlı yürüyüş mührü): yaşam enerjisini (prana) mühürlemek için dili üst damağa karşı kıvırma Tantrik uygulaması; ayrıca bknz mudra

Kosha (kasa): aşkın Benliğini (atman) çevreleyen ve böylece ışığını engelleyen beş “zarf” dan herhangi biri: anna-maya-kosha (gıdadan yapılmış zarf, fiziksel beden), prana-maya-kosha (yaşam gücünden yapılmış zarf)), mano-maya-kosha (akıldan yapılmış zarf), vijnana-maya-kosha (bilinçten yapılmış zarf) ve ananda-maya-kosha (mutluluktan yapılmış zarf); bazı eski gelenekler son koshayı Benlik ile özdeş olarak görür (atman)

Krishna (çeken): öğretileri Bhagavad Gita ve Bhagavata-Purana’da bulunan Tanrı-adam Vishnu’nun enkarnasyonu

Kumbhaka: nefes tutma; bknz puraka, recaka

Kundalini-shakti (sarmal güç): Tantra ve hatha yoga’ya göre, vücudun en düşük psiko-enerjik merkezinde (mula-adhara-cakra) potansiyel formda bulunan ve uyanması ve merkeze yönlendirilmesi gereken yılan gücü veya manevi enerji tam aydınlanmanın gerçekleşmesi için olan taç (sahasrara-cakra)

Kundalini-Yoga: bir kurtuluş aracı olarak kundalini sürecine odaklanan yoga yolu

Laya Yoga (çözünme yoga): ince vücudun çeşitli psiko-enerjik merkezleri (cakra) ile ilişkili enerjilerin yılan gücünün (kundalini-shakti) yükselişi ile yavaş yavaş çözüldüğü gelişmiş bir Tantrik yoga süreci

Linga (işaret): yaratıcılık ilkesi olarak fallus; Tanrı Shiva’nın bir sembolü; bknz yoni

Mahabharata (Büyük Bharata): Hindistan’ın Pandavas ve Kauravas arasındaki büyük savaşı anlatan ve birçok manevi ve ahlaki öğretinin deposu olarak hizmet eden iki büyük antik destandan biri

Mahatma (maha-atman’dan büyük benlik): Gandi gibi özellikle değerli bireylere verilen onurlu bir unvan (“büyük bir ruh” gibi bir şey anlamına gelir)

Maithuna (eşleştirme): katılımcıların birbirlerini sırasıyla Shiva ve Shakti olarak gördükleri Tantrik cinsel ritüel

Manas (zihin): akıllara bağlı olan ve bilgelikten ziyade bilgi veren (vijnana) alt akıl (jnana, vidya); bknz buddhi

Mandala (daire): kozmosu simgeleyen ve bir tanrıya özgü dairesel bir tasarım

Mantra (man kökünden düşünmek): om, hum ya da om namah shivaya gibi kutsal bir ses ya da ifade, onu okuyan bireyin zihni üzerinde dönüştürücü bir etkiye sahiptir; sonuçta etkili olabilmek için, başlatıcı bir bağlamda bir mantra verilmelidir (diksha)

Mantra-Yoga: başlıca kurtuluş aracı olarak mantraları kullanan yoga yolu

Marman (ölümcül nokta): enerjinin yoğunlaştığı veya engellendiği fiziksel beden üzerinde hayati bir nokta olan Ayurveda ve yogada; bknz granthi

Matsyendra (balık efendisi): Yogini-Kaula okulunu kuran ve Goraksha’nın öğretmeni olarak hatırlanan erken bir Tantrik ustası

Maya (ölçen): dünyanın aldatıcı veya aldatıcı gücü; dünyanın nihai tekil Gerçeklikten (atman) ayrı görüldüğü yanılsama

Moksha (serbest bırakmak): cehaletten kurtulma koşulu (avidya) ve karmanın bağlayıcı etkisi; mukti, kaivalya da denir

Mudra (mühür): bir el hareketi (cin-mudra gibi) veya tüm vücut hareketi (viparita-karani-mudra gibi); ayrıca Tantrik cinsel ritüelde kadınsı partnerin tanımı

Muni (sessiz olan): bir bilge

Nada (ses): nada yoga veya kundalini yoga uygulaması olarak da adlandırılan iç ses

Nada-Yoga (iç sesin yogası): yoğunlaşma ve kendinden geçmiş kendini aşma aracı olarak iç sesi üretme ve dikkatle dinleme süreci

Nadi (kanal): yaşam gücünün (prana) dolaştığı 72.000 veya daha fazla ince kanaldan biri, bunların en önemlileri ida-nadi, pingala-nadi ve sushumna-nadi

Nadi-shodhana (kanal temizleme): özellikle nefes kontrolü (pranayama) vasıtasıyla kanalların saflaştırılması uygulaması

Narada: bhakti yoga öğreten ve iki Bhakti-Sutras’tan birinin yazarlığına atfedilen müzikle ilişkili büyük bir bilge

Natha (kral): birçok Kuzey Hindistan yoga ustasının, özellikle Goraksha tarafından kurulduğu iddia edilen Kanphata (“Split-ear”) okulunun ustalarının temyizi

Neti-neti (bu yüzden değil): Upanishadik bir ifade, nihai Gerçekliğin ne bu ne de yani tüm tanımlamanın ötesinde olduğunu ifade etmek anlamına gelir

Nirodha (kısıtlama): Patanjali’nin sekiz kollu yogada, konsantrasyon, meditasyon ve esrime sürecinin temeli; ilk olarak, “aklın fırtınası” nın kısıtlanması (citta-vritti)

Niyama (kendine hakim olma): Patanjali’nin saflık (saucha), memnuniyet (samtosha), kemer sıkma (tapas), çalışma (svadhyaya) ve Rab’be (ishvara-pranidhana) bağlılığından oluşan sekiz katlı yolunun ikinci kolu

Nyasa (yerleştirme): ilgili fiziksel alana dokunarak veya düşünerek çeşitli vücut parçalarını yaşam gücü (prana) aşılamak için Tantrik uygulama

Ojas (dirilik): pratik yoluyla üretilen süptil enerji, özellikle iffet disiplini (brahmacharya)

Om: birçok mantrik ifadeye ön eklenmiş nihai Gerçekliği simgeleyen orijinal mantra

Parama-atman, paramatman (üstün benlik): canlılar biçiminde sayısız sayıda var olan bireyselleştirilmiş kendiliğin (jiva-atman) aksine tekil olan aşkın Benlik

Parama-hamsa, paramahansa (yüce kuğu): Ramakrishna ve Yogananda gibi büyük ustalara verilen onurlu bir unvan

Patanjali: Yoga Sutra’nın derleyicisi, 150 C.E.de yaşayan

Pingala-nadi (kırmızımsı kanal): merkezi kanalın (sushumna-nadi) sağ tarafında yükselen ve sempatik sinir sistemi ile ilişkili olan ve aktive edildiğinde akıl üzerinde enerji verici bir etkiye sahip olan prana akımı veya ark; bknz Ida-nadi

Prajna (bilgelik): manevi cehaletin tersi (ajnana, avidya); Budist yogada iki kurtuluş yolundan biri, diğeri yetenekli araç (upaya), yani merhamet (karuna)

Prakriti: çok seviyeli olan ve Patanjali’nin yoga-darshana’sına göre doğa, ebedi bir boyuttan (pradhana veya “vakıf” olarak adlandırılır), ince varoluş seviyelerinden (sukshma-parvan olarak adlandırılır) ve fiziksel veya kaba alemden (sthula-parvan olarak adlandırılır) oluşur. ); tüm doğa bilinçsiz olarak kabul edilir (asit) ve bu nedenle aşkın Benlik veya Ruh’a (purusha) karşı olduğu düşünülmektedir

Prakriti-laya (doğa ile birleşmek): gerçek kurtuluşun (kaivalya) eksik yüksek düzeyli bir varoluş hali; o devlete ulaşmış olan varlık

Prana (yaşam, nefes): Genel yaşantı; bedeni sürdüren yaşam gücü; süptil yaşam gücünün dışsal bir tezahürü olarak nefes

Pranayama (prana ve ayama’dan yaşam, nefes uzantısı): nefes kontrolü, bilinçli nefes alma (puraka) tutma (kumbhaka) ve nefes vermekten (recaka) oluşan Patanjali’nin sekiz kollu yolunun dördüncü uzuvu (anga); ileri bir durumda nefes tutma kendiliğinden daha uzun süre gerçekleşir.

Prasada (zarafet): ilahi lütuf; Zihinsel berraklık

Pratyahara (çekme): duyusal engelleme, Patanjali’nin sekiz katlı yolunun beşinci uzuvu (anga)

Puja (ibadet): bhakti yoga ve Tantra olmak üzere birçok yoga formunun önemli bir yönü olan ritüel ibadet

Puraka (doldurma): nefes alma, nefes kontrolünün bir yönü (pranayama)

Purana (antik tarih): kraliyet şecere, kozmoloji, felsefe ve ritüel ile ilgilenen bir tür popüler ansiklopedi; bu yapıda on sekiz büyük ve daha pek çok küçük eser var

Purusha (erkek): aşkın Benlik (atman) veya Ruh, çoğunlukla Samkhya ve Patanjali’nin yoga-darshana’sında kullanılan bir isim

Radha: Tanrı-adam Krishna’nın eşi; ilahi Anne’nin adı

Raja-Yoga (kraliyet yoga): Klasik yoga olarak da bilinen Patanjali’nin sekiz katlı yoga-darshana’sının geç bir ortaçağ ataması

Rama: Krishna’dan önce Tanrı Vishnu’nun enkarnasyonu; Ramayana’nın ana kahramanı

Ramayana (Rama’nın hayatı): Rama’nın hikayesini anlatan Hindistan’ın iki büyük ulusal destanından biri; bknz Mahabharata

Recaka (kovma): nefes verme, nefes kontrolünün bir yönü (pranayama)

Rig-Veda: bknz Veda

Rishi (gören): Vedik bige kategorisi; maharshi olarak bilinen Güney Hint adaçayı Ramana gibi bazı saygıdeğer ustaların onurlu bir unvanı (maha’dan “büyük” ve rishi anlamına gelir); bknz muni

Sadhana (gerçekleştirmek): siddhi’ye yol açan manevi disiplin (“mükemmellik” veya “başarı”); terim özellikle Tantra’da kullanılır

Sahaja (birlikte doğan): aşkın Gerçekliğin ve ampirik gerçekliğin gerçekten ayrı değil, bir arada varolduğunu veya ikincisinin birincinin bir yönü veya yanlış algısı olduğu gerçeğini belirten bir ortaçağ terimi; genellikle “kendiliğinden” veya “kendiliğindenliği” olarak verilir; sahaja devleti doğal durumdur, yani aydınlanma veya gerçekleşme

Samadhi (bir araya getirmek): meditatörün meditasyon nesnesiyle, Patanjali’nin sekiz katlı yolunun sekizinci ve son uzuvuyla (anga) bir olduğu kendinden geçmiş veya tek taraflı durum; çok sayıda samadhi türü vardır, en önemli ayrım samprajnata (bilinçli) ve asamprajnata (supraconscious) esrime arasındadır; sadece ikincisi zihin içindeki karmik faktörlerin çözünmesine yol açar; her iki ecstasy türünün ötesinde, bazen sahaja-samadhi veya uyanma, rüya ve uyku boyunca süper bilinçliliğin mükemmel sürekliliğinin olduğu doğal veya spontan, esrime durumu olarak da adlandırılan aydınlanmadır

Samatva ya da samata (düzlük): uyumun, dengenin zihinsel durumu

Samkhya (numara): varlığın ilkelerinin (tattva) sınıflandırılması ve Ruh (purusha) ile Doğanın çeşitli yönleri (prakriti) arasında ayrım yapmak için uygun ayrımları ile ilgilenen Hinduizm’in ana geleneklerinden biri; bu etkili sistem eski (Budist öncesi) Samkhya-Yoga geleneğinden doğmuş ve Ishvara Krishna’nın Samkhya-Karika’sında kodlanmıştır (MS 350 dolayları)

Samnyasa (hesaplama): hayatın dördüncü ve son aşaması olan (bknz ashrama) ve esas olarak sonlu şeylerin dışa salınmasında sonlu ve ikincil olarak anlaşılan şeyden uzaklaşan bir iç dönüşten oluşan feragat durumu; bknz Vairagya

Samnyasin (hesaplayan): vazgeçen

Samprajnata-samadhi: bknz samadhi

Samsara (birleşme): nihai Gerçekliğin aksine değişimin sonlu dünyası (brahman veya nirvana)

Samskara (aktivatör): her irade eyleminin geride bıraktığı bilinçaltı izlenim, bu da yenilenen psikolojik aktiviteye yol açar; aklın derinliğinde gizlenmiş sayısız samskaras nihayetinde sadece asamprajnata-samadhi’de ortadan kaldırılır; bknz samadhi

Samyama (kısıtlama): konsantrasyon (dharana), meditasyon (dhyana) ve esrime (samadhi) ile aynı nesneye ilişkin birleşik uygulama

Sat (varlık, gerçeklik,hakikat): nihai Gerçeklik (atman veya brahman)

Sat-sanga (gerçek eşlik eden): eşlik eden nihai Gerçekliğin daha hissedilir hissedilebildiği azizlerin, bilgelerin, Kendini gerçekleştiren ustaların ve öğrencilerinin iyi şirketlerini sık sık kullanma uygulaması

Satya (gerçek, doğruluk): gerçek, nihai Gerçekliğin bir tanımı; aynı zamanda ahlaki disiplinin bir yönü olan doğruluk pratiği (yama)

Shakti (güç): kadınsı yönüyle nihai Gerçeklik ya da İlahi Olan’ın güç kutbu; ayrıca bknz kundalini-shakti

Shakti-pata (iniş gücü): bir mürit içindeki shakti’yi uyandıran, böylece kurtuluş sürecini başlatan veya geliştiren gelişmiş veya hatta aydınlanmış bir ustanın (siddha) iyi huylu iletimi yoluyla başlatma süreci veya manevi vaftiz süreci

Shankara (yardımsever olan): sıradışıcılığın en büyük savunucusu (Advaita Vedanta) olan ve felsefi okulu muhtemelen Budizm’in Hindistan’daki düşüşünden sorumlu olan sekizinci yüzyıl ustası

Shishya (öğrenci): bir gurunun başlatılmış öğrencisi

Shiva (iyi huylu): kutsal; çağlar boyunca yoğurtlara özgün model olarak hizmet eden bir tanrı

Shiva-Sutra: Keşmirli Shaivism’de öğretildiği gibi, yoga üzerine klasik bir çalışma olan Patanjali’nin Yoga Sutrası gibi; Vasugupta tarafından yazılmıştır (MÖ dokuzuncu yüzyıl)

Shodhana (arınma): tüm yoga yollarının temel bir yönü; hatha yogada bir arıtma uygulamaları kategorisi

Shraddha (inanç): sadece inançtan ayırt edilmesi gereken yoga yolunda önemli bir eğilim

Shuddhi (saflık): saflık durumu; shodhana kelimesinin eşanlamlısı

Siddha (başarılmış): çoğunlukla Tantra’nın ustası; Tamamen kendini fark ederse, maha-siddha veya “büyük usta” ifadesi sıklıkla kullanılır

Siddha-Yoga (ustaların yogası): Swami Muktananda’nın (yirminci yüzyıl) öğrettiği gibi özellikle Keşmirce Shaivism’in yogaya uygulanan bir isim

Siddhi (mükemmellik): manevi mükemmellik, nihai Gerçeklik (atman veya brahman) ile kusursuz kimliğe kavuşma; yoga geleneğinin birçok çeşit bildiği paranormal yetenek

Spanda (titreşim): nihai Gerçeğin kendisinin “sarstığı”, yani Advaita Vedanta’da tasarlandığı gibi, doğası gereği statik olmaktan ziyade yaratıcı olan Keşmir’in Shaivizm’in önemli bir konsepti

Sushumna-nadi (çok zarif kanal): yılanın (kundalini-shakti) kurtuluşa (moksha) ulaşmak için başın tepesindeki psikoenerjetik merkeze (cakra) doğru yükselmesi gereken merkezi prana akımı veya yayı

Sutra (konu): aforist bir ifade; Patanjali’nin Yoga Sutra veya Vasugupta’nın Shiva-Sutra gibi aforist ifadelerden oluşan bir eser

Svadhyaya (kendi başına): Patanjali’nin sekiz kollu yogasında kendine hakim olma (niyama) uygulamaları arasında listelenen yogi yolunun önemli bir yönü olan çalışma; mantraların okunuşu; ayrıca bknz japa

Tantra: Tantrik öğretileri içeren bir Sanskritçe eseri; manevi yaşamın shakti tarafına odaklanan ve Hıristiyanlık sonrası dönemin başlarında ortaya çıkan ve MÖ 1000 civarında klasik özelliklerine ulaşan Tantrism geleneği; Tantrism “sağ el” (dakshina) veya muhafazakar ve “sol el” (vama) veya geleneksel olmayan / antinom dalına sahiptir, diğer şeylerin yanı sıra cinsel ritüelleri kullanır

Tapas (parıltı): Hepsi kendi kendini aşmayı içerdiğinden kemer sıkma, kefaret, tüm yoga yaklaşımlarının bir bileşeni

Tattva: bir gerçek veya gerçeklik; ahamkara, buda, manas gibi belirli bir varoluş kategorisi; nihai Gerçeklik, ayrıca bknz; atman, brahman

Turiya (dördüncü): uyanık, uyuyan ve rüya gören üç geleneksel bilinç halini aşan aşkın Gerçeklik

Upanishad (yakın olan): Hinduizm’in ortaya çıkarılan literatürünün sonuç kısmını temsil eden bir tür kutsal yazı, dolayısıyla bu kutsal eserlerin öğretimi için Vedanta adını; bknz Aranyaka, Brahmana, Veda

Upaya (anlam): Budist yogada şefkat uygulaması (karuna); bknz prajna

Vairagya (tutkusuzluk): teslimiyet olarak da çevrilebilir.